Het monster in de kamer.
99% van de tijd komen mijn collega’s en ik bij families die verdrietig zijn, maar samen optrekken om een mooi en waardig afscheid te organiseren. Helaas blijft er dan nog 1% over waar dat iets anders verloopt. De afgelopen paar weken deed mij weer beseffen wat voor bijzonder pijnlijke situaties er soms zijn.
Bij kleine familievetes proberen nabestaanden nog wel eens te doen alsof er helemaal geen vete is. Bewonderenswaardig natuurlijk, maar meestal is na 10 minuten in het gesprek al duidelijk dat er wat mis is in de relaties. Er is dan een soort enorm monster in de kamer waar niemand het over wil hebben, maar die toch echt duidelijk aanwezig is. Het komt vaak voor dat kinderen onderling geen contact meer hebben, maar dat de ouders wel met beiden contact hebben. Bij een overlijden van een van de ouders leidt dat dan vaak tot spanningen.
Aan mij als uitvaartbegeleider dan de taak om het proces in goede banen te leiden. Het is zoeken waar de pijn zit en wat de redenen zijn voor gedrag. Dat is ingewikkeld en het lukt ook niet altijd in één gesprek om op één lijn te komen met elkaar. Maar door diverse gesprekken en bezinning komt er dan meestal wel een passend afscheid waar iedereen zich in kan vinden.
Soms zijn relaties zo verstoord dat voordat wij in gesprek gaan, er al zo veel onenigheid is dat vreemde keuzes worden gemaakt. Bijvoorbeeld dat iemand opdracht heeft gegeven om de overledene op te halen, maar dat dat niet de wens van de overledene was. De andere familieleden wordt geen afscheid gegund. Dit zijn de meest ingewikkelde kwesties voor ons, want de Wet op de Lijkbezorging bepaalt dat degene die het verlof tot begraven of cremeren in handen heeft de uitvaart mag regelen. Maar wat als toevallig een neef uit Japan bij het overlijden is van je vader, mag die dan de uitvaart regelen? Feitelijk wel, als hij dan ook maar zelf betaald en eventueel op schrift gestelde wensen van de overledene respecteert.
Om toekomstige problemen te voorkomen kan ik iedereen aanraden om uitvaartwensen vast te leggen. Het geeft rust bij nabestaanden, maar helpt ook om het eventuele monster in de kamer te temmen.